Бишкек, 24.08.21. /Кабар/. Кыргыз Республикасынын министрлер кабинети өлкөнүн эгемендүүлүгүнүн 30 жылдыгына карата маалыматтык материалдардын циклин чыгарууну улантууда.
Бул макала мамлекеттик тилди өнүктүрүүгө арналган.
Кыргыз Республикасынын Президентинин 1998-жылдын 20 -январындагы Жарлыгы менен Кыргыз Республикасынын Президентинин алдында Мамлекеттик тил боюнча улуттук комиссия түзүлгөн.
Өлкөдө мамлекеттик тилди өнүктүрүү боюнча бир катар документтер кабыл алынды. Алардын акыркысы – Кыргыз Республикасынын Президентинин 2014-жылдын 2-июнундагы Жарлыгы менен бекитилген 2014-2020-жылдарга Кыргыз Республикасында мамлекеттик тилди өнүктүрүү жана тил саясатын өркүндөтүү боюнча улуттук программа.
Программада Кыргыз Республикасында жашаган бардык этностордун тилдерин сактоо жана өнүктүрүү менен Кыргызстандын элинин биримдигин чыңдоонун маанилүү фактору катары мамлекеттик тилдин толук жана кеңири колдонулушун камсыз кылуучу эффективдүү тил саясатын жүргүзүү максаты көрсөтүлгөн. Негизинен бул программада пландалган иш-чаралардын көбү аткарылды.
Программанын алкагында төмөнкү иштер аткарылды:
Билим берүү жана илим тармагында
• 2016-жылдан тартып аспирантурага тапшыргандардын баары кандидаттык экзамен тапшырууда мамлекеттик тилден тапшырышы керек.
• 2017-2020-жылдары Бишкек шаарындагы орус тилдүү бала бакчаларда жалпысынан 300 кыргыз тилдүү тайпалар ачылган.
• 2018-жылы окутуу орус тилдүү мектептерде 11-класс үчүн кыргыз тили сабагы дагы бир саатка көбөйтүлдү. Ошондой эле 4 сааттык кыргыз тили сабагы окуучуларга ЖРТга даярданууга көбүрөөк мүмкүнчүлүк берет.
• 2020-жылы Бишкектеги ар бир орус тилдүү мектепте кыргыз класстары ачылды.
Мамлекеттик жарандык жана муниципалдык кызмат чөйрөсүндө:
• "Кыргызтест" мамлекеттик мекемеси мамлекеттик тилди билүү деңгээлин аныктоо үчүн түзүлүп, 2018 -жылдан бери мамлекеттик жана муниципалдык кызматкерлердин эл аралык стандарттарга ылайык мамлекеттик тилди билүү деңгээлин аныктоо боюнча иштер жүргүзүлүүдө.
• Мамлекеттик жана муниципалдык кызматкерлер үчүн мамлекеттик тилди аралыктан окутуу киргизилген.
Санариптештирүү жаатында
• 2016-жылы 1 млн 300 миң кыргызча фразалар Google Translate котормо кызматына киргизилген жана алар 1,5 миллион фразага чейин жеткен. Жалпысынан кыргыз Уикипедиясындагы 80 миң макаланы түздү.
• 2016-жылы Mamtil Lingvo мобилдик тиркемеси Android жана IOS системалары үчүн иштелип чыккан. Бул кыргыз тилин үйрөнүү программасы этникалык топтордун өкүлдөрүнө, мамлекеттик тилди үйрөнүүнү каалаган чет элдиктерге арналган.
• 2018-жылы мектепке чейинки курактагы (3-5 жаш) жана башталгыч класстарга (6-10 жаш) мамлекеттик тилди үйрөтүүгө арналган «Бал тил-1» жана «Бал тил-2» мобилдик тиркемелери иштелип чыккан.
• Т.Касымбековдун "Келкел" романы, "Сынган кылыч" (Сынган кылыч), А.Токомбаевдин "Күүнүн сыры" повести, М.Элебаевдин "Узак жол" романы, "Кыргыз эл жомоктору" жана башка балдар жана чоңдор үчүн адабий китептер Брайль шрифти менен басылып чыккан. Мындан тышкары Брайль шрифти менен 13 китеп жана "Манастануу" аудиокитеби иштелип чыккан.
Улуттук программанын алкагында 90 аталыштагы китеп басылып чыкты, учурда 16 китеп басууга даярдалууда.
Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2020-жылдын 1-октябрындагы Токтому менен дагы бир документ – 2021-2025-жылдарга Кыргыз Республикасында мамлекеттик тилди өнүктүрүү жана тил саясатын өркүндөтүү программасы бекитилген, ага ылайык тиешелүү чаралар ишке ашырылууда.
Пикир
Оставить комментарий