Кыргызстандын президенти Садыр Жапаровдун Сауд Аравиясына иш сапары жана Перс булуңундагы өлкөлөрдүн лидерлери менен сүйлөшүүлөрү Борбордук Азия экономикалык өз ара аракеттенүүнүн жаңы уюлу күч алып жаткан аймакка айланып баратканынын айкын далили болду. Албетте, Кыргызстан, ошондой эле жакынкы коңшуларыбыз кызматташуу жана өнүгүү үчүн чоң мейкиндикти түзүү процессине катышууда.
Жиддадагы сүйлөшүүлөр жана жогорку деңгээлдеги жолугушуулар көрсөткөндөй, араб өлкөлөрү Бишкек менен кызматташууга ачык жана Асман шаары, Кытай — Кыргызстан — Өзбекстан трансконтиненталдык темир жолунун, Камбар-Ата-1 ГЭСинин курулушу сыяктуу ири инфраструктуралык долбоорлорго инвестиция салууга даяр. Башкача айтканда, Перс булуңунун бай мамлекеттери Кыргызстандын экономикалык өнүгүү процессине гана эмес, Евразиянын транспорттук алкагын түзүүгө да катышат.
Кызматташтыктын жаңы горизонттору Евразия экономикалык биримдиги жана Шанхай кызматташтык уюму менен эч кандай карама-каршылыктарга ээ эместиги, тескерисинче, пландаштырылган жана талкууланган долбоорлордун бардыгы Кыргызстандын да, биздин негизги экономикалык өнөктөштөрүбүздүн да кызыкчылыгына туура келгени өзгөчө мааниге ээ. Ошол эле маанилүү, Перс булуңундагы мамлекеттер Россия, Кытай жана Индия менен бекем байланышта. Башкача айтканда, Борбордук Азия көп кылымдар бою Евразияны чыгыштан батышты көздөй транспорттук артериялар менен байланыштырып турган кайра жаралган "Жибек жолунун" негизги кесилишине айланууда. Эми гана поезддер жана жүк ташуучу унаалар кербендердин ордуна бул кургактык транспорт коридорлору менен жүрүшөт.
Бул геосаясат эмес, Борбордук Азия эволюциялык мүнөздөгү дүйнөлүк экономикалык процесстердин катышуучусуна айланып баратат. Албетте, Жибек Жолунун кайра жаралышы Кыргызстан үчүн да, коңшуларыбыз үчүн да уникалдуу перспективаларды ачат.
Биринчиден, бул транспорттук туюктуктан чыгуунун жолу. Транзиттик каттамдарда негизги позицияны ээлеп, биз жакшы акча таба алабыз. Түштүк-Чыгыш Азиядан Перс булуңундагы өлкөлөргө, андан ары Европага баруучу кургактагы эң ынгайлуу жол биз аркылуу өтөт. Кытай — Кыргызстан — Өзбекстан темир жолунун ошол эле тилкеси аркылуу эки чоң транспорттук система бириктирилет.
Экинчиден, өнүккөн логистика, Борбордук Азияда түптөлүп, ишке ашырылып жаткан нерсе өндүрүш тармагын өнүктүрүүгө стимул болот. Айыл чарба продукцияларын сатууда бизде эч кандай кыйынчылык болбойт, тескерисинче аны бир нече эсеге көбөйтүүгө болот жана анын бары суроо-талапка ээ болуп, бир нече күндүн ичинде ири рынокторго, жада калса Жакынкы Чыгыштын ысык өлкөлөрүнө жана Сибирге да жеткирилет. Өнүгүп келе жаткан транспорттук коридорлор ишканаларды түзүүгө шарт түзөт: реалдуу сектор адам ресурстары жана жеткиликтүү энергия бар жерге келет. Ошондуктан азыр биздин өнөктөштөр Камбар-Ата ГЭСинин курулушуна гана эмес, чакан жана орто ГЭСтерге да инвестиция салууга даяр. Кыргызстан өзүнүн гидроэнергетикалык мүмкүнчүлүгүнүн 10 пайызга жакынын пайдаланганын эске алсак, тармакка жумшалган каржылык салымдар абдан келечектүү. Бул жааттагы долбоорлор арзан электр энергиясын өндүрүүнүн көлөмүн бир нече эсе көбөйтүүгө гана эмес, Кыргызстандын айыл чарба жерлерин жана биздин жакынкы коңшуларыбыз үчүн сугат сууну үнөмдөөгө, топтоого жана пайдаланууга мүмкүндүк берет.
"Бүгүнкү күндө Борбордук Азия – ар түрдүү географияга ээ, туруктуу экономикалык өсүшү жана өнүгүүнүн жаңы мүмкүнчүлүктөрү менен динамикалуу өнүгүп жаткан аймак болуп саналат", - деди президент Садыр Жапаров Борбордук Азия жана Перс булуңундагы өлкөлөрдүн лидерлеринин саммитинде сүйлөп жатып.
Мамлекет башчы кесиптештерин артыкчылыктуу багыттарды белгилеп, ишти активдештирүүгө үндөдү: "Жакынкы келечекте жетишилген макулдашууларды комплекстүү жана практикалык ишке ашырууга киришүүнү маанилүү деп эсептейм. Ушуга байланыштуу Кыргызстан экономиканы өнүктүрүү, соода, билим берүү жана саламаттыкты сактоо маселелерин талкуулоо үчүн министрлердин жолугушууларын, ошондой эле бизнес-форумдарды, биргелешкен маданий жана спорттук иш-чараларды өзүндө өткөрүүгө даяр", - деген Жапаров 2024-жылдын жай айларында Ысык-Көлдүн жээгинде “Борбор Азия - Перс булуңундагы араб өлкөлөрүнүн кызматташтык кеңеши" форматындагы биринчи инвестициялык форумду өткөрүүнү сунуштады.
Сауд Арабиядагы саммиттин жыйынтыгында Борбордук Азия өлкөлөрү менен Перс булуңундагы Араб өлкөлөрүнүн кызматташтык кеңешинин 2027-жылга чейин биргелешкен иш-аракеттер планы бекитилди. Ал эми сүйлөшүүлөрдүн жыйынтыгы боюнча лидерлердин биргелешкен билдирүүсүндө региондордун өз ара пайдалуу кызматташууга умтулуусу жана артыкчылыктуу багыттар боюнча натыйжалуу кызматташууга жана өнөктөштүккө умтулгандыгы белгиленди.
Пикир
Оставить комментарий