Бишкек, 11.12.24. /Кабар/. КР Соода-өнөр жай палатасынын президенти Темир Сариев ишкерлерге кайрылып, бизнесин мыйзамдаштырууга чакырды.
"Урматтуу бизнес коомчулугунун өкүлдөрү!
2023-жылдын июнь айында “Жеке адамдардын мүлкүн ыктыярдуу легалдаштыруу жана мунапыс берүү” мыйзамы күчүнө кирген. Мүлктөрдү ыктыярдуу декларациялоо мөөнөтү 2024-жылдын 31-декабрында аяктайт. Ошол учурдан тартып мамлекет экономиканын ачык-айкындуулугун жогорулатуу, жарандардын экономикалык жана социалдык укуктарын коргоо жана Кыргызстандын ички жана тышкы инвесторлор үчүн жагымдуулугун жогорулатуу максатында реалдуу өзгөрүүлөрдүн багытын белгиледи.
Жарандардын активдерин легалдаштыруу – бул көптөгөн артыкчылыктарга ээ механизм, бирок, башка процесс сыяктуу эле аны ишке ашырууда белгилүү бир шарттар сакталбаса, айрым кемчиликтер болушу мүмкүн.
Активдерди легалдаштыруунун ачык артыкчылыктары болуп төмөнкүлөр саналат:
Көмүскө экономиканын деңгээлин төмөндөтүү. Экономика жана соода министрлигинин маалыматы боюнча 2023-жылы көмүскө экономиканын деңгээли ИДПнын 20%га жакынын түздү. Эл аралык практика көрсөткөндөй, активдерди жана кирешелерди легалдаштыруу көмүскө сектордун көлөмүн кыскартууга жардам берет, бул экономиканын ачыктыгын жакшыртат, жеке сектордогу атаандаштыкты стимулдайт жана өлкөгө жаңы инвестицияларды тартат.
Салыктык түшүүлөр көбөйдү.:
Активдерди легалдаштыруу бюджетке салыктык түшүүлөрдү көбөйтүүгө жардам берет жана бул өз кезегинде мамлекетке маанилүү социалдык программаларды жана инфраструктуралык долбоорлорду каржылоого, жарандардын жашоо сапатын жакшыртууга мүмкүндүк берет.
Айтмакчы, салыктык түшүүлөрдүн көбөйүшүнүн реалдуу натыйжалары азыртадан эле көрүнүүдө – жаңы ооруканалар жана мектептер курулуп, шаарлар менен айылдардын инфраструктурасы жакшыртылууда.
Чет элдик инвестицияларды тартуу:
Ачык салыктар, туруктуулук жана бизнестин ачыктыгы абийирдүү чет элдик инвесторлор үчүн маанилүү фактор экени белгилүү. Кирешелерди легалдаштыруу өлкөнү инвестиция үчүн жагымдуу кылат, бул жаңы жумуш орундарынын өсүшүнө жана бизнести өнүктүрүүгө өбөлгө түзөт.
Жумушчулардын укуктарын коргоо: Киреше мыйзамдуу жана ачык болгондо жумушчулар расмий айлык алышат, бул аларга пенсиялык чегерүү жана медициналык камсыздандыруу сыяктуу социалдык кепилдиктерди алууга мүмкүндүк берет. Албетте, бул жарандардын социалдык камсыздоосун жогорулатат.
Жарандардын мамлекетке болгон ишенимин жогорулатуу:
Кирешелерди жана мүлктөрдү легалдаштыруунун эң маанилүү натыйжаларынын бири жарандардын мамлекеттик органдарга болгон ишенимин жогорулатуу болуп саналат. Кирешелерди легалдаштыруу ишенимди бекемдейт, анткени жарандар коррупцияга каршы күрөштө жана көмүскө экономиканы кыскартууда реалдуу жылыштарды көрө алышат.
Кирешелерди адалдоонун мүмкүн болгон кемчиликтери:
Граждандардын жана уюмдардын айрым категориялары учун салык жүгүн жогорулатуу.
Кээ бир ишканалар жана жеке адамдар үчүн кирешелерди легалдаштыруу салык жүгүн көбөйтүүгө алып келиши мүмкүн, бирок мурда такыр салык төлөбөгөн же кирешесинин олуттуу бөлүгүн мамлекеттен жашыргандар үчүн.
Бизнести адаптациялоодо кыйынчылыктар:
Формалдуу эмес сектордо иштөөгө көнүп калган чакан жана орто ишканалар укуктук шарттарга өтүүдө кыйынчылыктарга дуушар болушу мүмкүн. Бул маселени чечүү жаңы бухгалтердик эсеп системаларын киргизүү, персоналды окутуу жана белгилүү бир шарттарда убактылуу кошумча чыгымдарды талап кылган укуктук ченемдерди сактоо болушу мүмкүн.
Мамлекеттик көзөмөлдү күчөтүүнүн зарылдыгы:
Мыйзамсыз кирешелерди легалдаштыруу натыйжалуу контролдук жана отчеттуулук системасын түзүүнү талап кылат, бул салык жана башка мамлекеттик органдарга жүктү күчөтүшү мүмкүн. Бул салыктык башкаруу системасын модернизациялоону талап кылат, бул олуттуу ресурстарды талап кылышы мүмкүн.
Кыргызстанда кирешелерди легалдаштыруунун экономика жана коом үчүн ачык-айкын пайдалары бар (салыктык түшүүлөрдүн көбөйүшү, инвестициянын көбөйүшү, социалдык камсыздоонун жогорулашы).
2025-жылдын 1-январынан тарта тиешелүү текшерүү органдары тарабынан катуу көзөмөл болот. Ошондуктан, кирешени мыйзамдаштыруу пайдалануу максатка ылайыктуу. Муну мамлекет салыктык башкарууну жакшыртуу жана экономиканын айкындуулугун жогорулатуу багытында бекем багыт алган шарттарда түшүнүү өзгөчө маанилүү. Өзүнүн мүлкүн жана кирешесин легалдаштыруу мүмкүнчүлүгүн колдонбогон жарандар жана компаниялар кийинчерээк кирешелерди жана активдерди легалдаштырууга туура келген алда канча жагымсыз шарттарга жайгаштырылышы мүмкүн, бирок бул кыйла татаал жана олуттуу чыгымдарды талап кылат.
Ошол эле учурда президент Садыр Жапаров тарабынан сунушталып жаткан кирешелерди мыйзамдаштыруунун Кыргызстандын жеке адамдары жана ишкерлери үчүн көптөгөн артыкчылыктары бар. Ал жарандардын социалдык жактан камсыз болушун жакшыртууга, бизнес үчүн тобокелдиктерди азайтууга, ишкердик репутацияны жогорулатууга жана таза атаандаштык үчүн шарттарды түзүүгө, инвестиция тартууга жана жарандардын мамлекетке болгон ишенимин бекемдөөгө жардам берет.
Пикир
Оставить комментарий