Кыргызстанда агроөнөр жай комплексин өнүктүрүүнүн артыкчылыктуу 5 багыты аныкталды

Бишкек, 17.09.24. /Кабар/. Кыргызстанда агроөнөр жай комплексин өнүктүрүүнүн артыкчылыктуу 5 багыты аныкталды. Бул тууралуу Суу ресурстары, айыл чарба жана кайра иштетүү өнөр жайы министрлигинен билдиришти.

Белгиленгендей, аталган 5 багыт президент Садыр Жапаровдун “Агроөнөр жай комплексин андан ары өнүктүрүү боюнча чаралар жөнүндө" жарлыгына ылайык аныкталды. Ошондой эле азык-түлүк коопсуздугун бекемдөө жана жаратылыш ресурстарын натыйжалуу пайдалануу боюнча ведомстволор аралык жумушчу топтор түзүлүп, жооптуу жетекчилер дайындалды.

Артыкчылыктуу 5 багыт боюнча төмөндөгүдөй иштер мерчемделүүдө:

1. Ирригация

• 2028-жылга чейин 106 бассейн (БСР, БДР), резервуарларды куруу, аларда 987 млн куб метр сууну топтоо, 223,7 миң га айдоо жерлерин сугат суу менен камсыздоо4
• 1 800 суу скважиналарын калыбына келтирүү, 120 насостук станцияларды оңдоо;
• 200 миң га аянтка тамчылатып сугаруу системасын орнотуу жана бул иш-чараларга 407 млрд сом каражатты сарптоону пландоо.

2. Үрөн, көчөт, урук менен камсыздоо

• 2028-жылга чейин 38 миң тонна жогорку сапаттуу үрөндөрдү өздүк өндүрүштүн эсебинен, же керектөөнүн 30 пайызын камсыздоо;
• 20 млн сапаттуу көчөттөрдү даярдоо жана 2025-жылга чейин 5 жаңы питомниктерди уюштуруу;
• өлкөнүн климатына ылайыкташкан өсүмдүктөрдүн 10 сортун аныктоо жана өстүрүү;
• малдын 10 породасын аныктоо жана лизинг программасына жеңилдетилген шартта сатып алууну киргизүү;
• 200 миң уйду жасалма жол менен уруктандыруу;
• 2030-жылга чейин ар бир уйдан 5 миң литрден сүт саап алуу;
• ар бир районда тоют даярдоо базаларын уюштуруу.

3. Кайра иштетүү, азык-түлүк коопсуздугу, кооперация жана МТС

• 2040-жылга чейин өндүрүлгөн айыл чарба продукцияларын кайра иштетүүнүн көлөмүн 50 пайызга жеткирүү;
• 20 соода-логистикалык борбор түзүү;
• эл аралык стандартка ылайыкташкан 20 мал сою пункттарын уюштуу;
• 2030-жылга чейин 9 негизги азык-түлүк азыктары менен республиканын калкын толук камсыздоо;
• 2030-жылга чейин 424 кооперативдерди уюштуруу жана аларга 13,6 миң га мамлекеттик фондунун жерлерин ижарага берүү;
• райондордо 40 МТС уюштуруу, техниканын лизингин уюштуруу жана ага 35,6 млрд сомду сарптоону пландоо.

4. Экспорт

• 2030-жылга чейин айыл чарба азыктарынын экспортун 2 эсе көбөйтүү;
• жогорку кирешелүү 60 продукцияны экспорттоо;
• эл аралык стандартты киргизген өндүрүштүк ишканаларды 2 эсе көбөйтүү;
• 650 балык өнөр жай ишканаларын түзүү;
• балык продукциясынын экспортун 105 миң тоннага жеткирүү;
• азыктарды таңгактоо, маркировкалоо иштерин жана өлкөлөр ортосунда мультимодалдык ташууларды уюштуруу.

5. Илим, окутуу, тажрыйба алмашуу, технологияларды киргизүү

• алдыңкы, прогрессивдүү, инновациялык технологияларды өндүрүшкө киргизүү;
• азыктарды даярдоо, сорттоо, таңгактоо, маркировкалоо, сертификаттоо, сактоо, транспортировкалоо процесстерин жакшыртуу;
• азыктарды бирдей формада жана көлөмдө даярдоо;
• малды уруктандыруу адистерин даярдоо боюнча окутуу иштерин туруктуу жүргүзүү;
• Кыргыз мал чарба жана жайыт илимий-изилдөө институтунда 7,5 млн АКШ долларына молекулярдык-генетикалык лаборатория уюштуруу;
• 17,5 млн сомго асыл-тукум өндүргүч букаларын сатып алуу.

Жарлыкты ишке ашыруу төмөнкү өзгөрүүлөрдү камсыздайт:

– ирригация тармагында суу топтоочу бассейндер ишке берилет, скважиналар калыбына келтирилет, насостук станциялар оңдолот жана сугат жер аянттарынын суу менен камсыздоосу жакшыртылат;

– айыл чарба тармагында сапаттуу үрөндөр, көчөттөр, асыл-тукум малдын уруктары менен камсыздоо жакшыртылат, өндүрүш көрсөткүчтөрү өсүү жолуна түшөт;

– жаңы кайра иштетүү ишканалары түзүлөт, жаңы кооперативдер, МТС түзүлөт жана жаңы жумушчу орундары түзүлөт, продукцияны кайра иштетүү көлөмү жогорулайт (50 пайыз), ирилештирүү процесси жүргүзүлүп, ири-товардык өндүрүш калыптанат;

– өндүрүшкө алдыңкы, прогрессивдүү, инновациялык технологиялар киргизилет, окуулар өткөрүлүп, дыйкан-фермерлердин билим денгээли жогорулайт.