Некролог – Байзакова Дамира Өмүрзаковна

Бишкек, 16.11.20. /Кабар/. 2020-жылдын 16-ноябрында медицина илимдеринин доктору, Кыргыз Республикасынын эмгек сиңирген дарыгери, педиатр онколог Дамира Байзакова коронавирустук инфекциядан улам күтүүсүздөн көз жумган.

Байзакова Дамира Өмүрзаковна Нарын шаарында 1958-жылдын 3-январында туулган.

1974-жылы Н.И.Пирогов атындагы 2-Москва медициналык институтуна тапшырып, аны 1980-жылы ийгиликтүү аяктаган.

1980-жылдан баштап Онкология жана радиология илим изилдөө институтунда иштей баштаган.

1986-жылы Москва шаарында Н.Н.Блохин атындагы Бүткүл россиялык онкологиялык илимий борбордун педиатрдык онкогематология бөлүмүндө аспирантураны аяктаган жана педиатрдык гематологиялык онкология боюнча диссертациясын коргогон.

1986-жылдан баштап Улуттук онкология жана гематология борборунун балдар онкогематологиясы бөлүмүндө улук илимий кызматкер болуп иштеген.

1997-жылы ага балдардын онкогематология бөлүмүнүн башчысынын милдети жүктөлгөн

1998-жылдан бери Улуттук онкология жана гематология борборунда алдыңкы илимий кызматкери болуп иштеген.

1999-жылы Москва шаарында Кыргызстанда дарыланып жаткан лейкемия жана залалдуу лимфома менен ооруган балдардын өздүк клиникалык материалынын негизинде Москва шаарында доктордук диссертациясын коргогон.

Жумуш учурунда ал педиатрдык онкология боюнча 6 илимий теманы аяктап, 120 илимий эмгегин жарыялаган, алардын 30дан ашыгы чет өлкөлөрдө жарыяланган. 2000-жылдан бери Дамира Байзакова Кыргызстандын балдар онкологиясы жаатында эл аралык клиникалар менен жигердүү иштешкен (Германия, АКШ, Италия).

Анын жардамы менен, курч лимфобластикалык жана миелобластикалык лейкоздор, лимфогрануломатоз, зыяндуу лимфомалар, Уилмс шишиктери, остеосаркома сыяктуу онкологиялык оорулуу балдарга диагностиканын жаңы ыкмалары киргизилген, Байзакова Д.О. балдардын курч лимфобластикалык жана миелоиддук лейкемиясында цитохимиялык диагностика жана иммунофенотиптөө ыкмаларын киргизди. Курч лимфобластикалык лейкемия менен ооруган балдардын тирүү калуу деңгээли 0% дан 72% га чейин жогорулады, курч лейкоз, кан рагы менен ооруган 200дөн ашуун бала айыгып, лимфогрануломатоз менен, жашоо деңгээли 90% га, бөйрөктүн зыяндуу шишиктеринен аман калуу деңгээли 80% га чейин жогорулады.

Учурда доктор Дамира Байзакованын жардамы аркылуу рак илдетинен айыккан 400дөн ашуун бала бар. Ал чет элдик дарыгерлер жана Италиядан келген эл аралык фонддор менен активдүү кызматташкан.

Доктор Дамира Байзакова курч лейкоз, апластикалык аз кандуулук, боор рагы жана сөөк рагы менен жабыркаган 67 баланы сөөк чучугун трансплантациялоо үчүн дарыланууга акысыз жиберген, сөөк рагына чалдыккан 25 бала да акысыз дарыланууга жиберилген. Ошол эле учурда Д.О.Байзакова Кыргызстанда химиотерапия жүргүзүп, Италияга калыбына келтирүү операциясына жөнөткөн, анткени бул операциялар Кыргыз Республикасында жүргүзүлбөйт. Ошол эле учурда, италиялык тарап бейтаптар үчүн бардык чыгымдарды төлөп берген (жол кире, жатакана, тамак-аш жана толук дарылануу). Байзакова Д.О. өнөкөт миелоиддик лейкозду дарылоону заманбап "Гливек" дарысы менен жүргүздү, ал пациенттерге 35 жаштан узак жашоону берет. Бул Gleevec дарысы онкологиядагы жаңылык жана революция болуп саналат. Байзакова Д.О. 10 миллион доллардан ашуун каражатка дары-дармектер жана шаймандар түрүндө гуманитардык жардам катары салым кошту.

Доктор Дамира Байзакованын эмгегине жараша, Улуттук онкология борборунун балдар онкологиясы жана гематология бөлүмү КМШ өлкөлөрүндө гана эмес, чет өлкөлөрдө да белгилүү.

Байзакова Д.О педиатрлардын онкологиясы жана гематологиясы боюнча жаңы муундагы дарыгерлерди окуткан, Кыргызстандагы жана Тажикстандагы GIPAP программасынын расмий консультанты болгон жана Швейцариядагы башкы кеңсесинде консультант болуп бекитилген.

Дамира Өмүрзаковна кесиптештеринин, студенттердин жана бейтаптардын ата-энелеринин чоң урмат-сыйына ээ болгон.

Байзакова Дамира Өмүрзаковнанын жаркын элеси жүрөгүбүздө ар дайым сакталат. Маркумдун туугандарына, жакындарына көңүл айтуу менен орду толгус кайгысын тең бөлүшөбүз.

Т.Т.Мамытов, Э.Ж.Сурабалдиева, С.С.Касмамбетов, Б.А.Аманбаев, А.С.Бейшеналиев, М.М.Мамытов, М.М.Мамакеев, Д.К.Кудаяров, С.А.Жумабеков, К.Т.Шадыханов, М.М.Каратаев, Н.Т.Усенбаев, Б.И.Джангазиев, Э.А.Тилеков.