"Манас" эпосу жөнүндө мыйзамга өзгөртүүлөр киргизилет – Жылдыз Орозобекова

Бишкек, 13.11.24. /Акназик Тургунбаева - Кабар/. "Манас" эпосу жөнүндө мыйзамга өзгөртүүлөр киргизилет. Жаңы өзгөрүүлөр тууралуу Манас таануучу, филология илиминин доктору, профессор Жылдыз Орозобекова радиолордун бирине берген маегинде айтты.

Анын айтымында, Маданият, маалымат, спорт жана жаштар саясаты министрлиги "Манас" эпосу жөнүндө мыйзамга бир катар өзгөртүүлөрдү сунуштады. "Манас" эпосунун үчилтигинин классикалык варианттары болуп манасчылар Сагынбай Орозбаков жана Саякбай Каралаевдин айтуусундагы варианттар саналат.

"Учурдагы "Манас" эпосу жөнүндө мыйзам биринчи жолу 2011-жылы кабыл алынган. Бул мыйзамга өзгөртүүлөрдү киргизүү боюнча долбоорлор, сунуштар иштелип чыкты. Маданият министрлиги тарабынан мыйзамга өзгөртүүлөрдү киргизүү, бул тактоо максатында жасалып жатат. Анткени, биздин социалдык, экономикалык өнүгүү болуп жаткан убакта маданий мурасты коргоо бир топ маселе жаратты. Атап айтсак, иденттүүлүк жана иделогия жагынан бир топ маселе жаралды. Ошондуктан Маданият министрлиги киргизип жаткан биринчи берененин 5-пункту менимче өзүнүн убагында киргизилип жатат. Мында "Манас" эпосунун үчилтигинин классикалык варианттары болуп манасчылар Сагымбай Орозбаков жана Саякбай Каралаевдин айтуусундагы варианттары саналат. Анан эмне үчүн ушул эки манасчыны эле алып жатат деген суроо пайда болушу мүмкүн. Себеби, Сагымбай Орозбаковга чейин дагы, Саякбай Каралаевге чейин дагы кучтүү алп манасчылар болгон. Бирок, биз манастын толук варинатын Сагымбай Оразбаковдун оозунан ала алдык. Идеялык, маданий, руханий жактан анын деңгээлине башка манасчылар жете алган жок. Ал эми Саякбай Каралаев "Манас" эпосунун Манас, Семетей, Сейтек үчилтигин толугу менен берген манасчы. Бул оригиналдуу, бийик деңгээлде айтылган, улуу сөздүн искусствосунун туу чокусуна чыккан вариант. Бул манасчылардан көптөр таалим алды. Баса белгилеп кетчү нерсе бул манасчылардан көптөр таалим алышты, бирок эчким ашып түшө алган жок. Бирок бул мыйзамда эки манасчынын ысымынын аталышы, башка манасчыларды классикалык варианттан четтетет деген сөз эмес", - деди ал.

Ошондой эле ал бул мыйзам улуттун тарыхына жана маданиятына түздөн-түз тиешеси бар, адамзаттык маанидеги эпикалык мурасты коргоп жаткан биринчи мыйзам экенин белгиледи.

"Мында кыргыздардын таралышы, санжыра-тарыхы бар, кыргыздардын бүткүл оозеки маданий жанрдык топтомдору бар. Ошондуктан, биз дайыма муну коргоого алып, сакташыбыз керек, жайылтышыбыз керек. Бул мыйзам байыркы келип чыккан тарыхыбызды бурмалабай, бузбай, котормолорунда дагы маанисин бузбай берүүсүн тариздей турган мыйзам”,-деди ал.