Бишкек, 04.12.23. /Кабар/. Саламаттык сактоо министри Алымкадыр Бейшеналиев күн мурун климаттын өзгөрүшүнүн адамдын ден соолугуна тийгизген таасирин талкуулоого арналган пленардык жыйында сөз сүйлөдү.
Ведомствонун басма сөз кызматы билдиргендей, жолугушуу Дубайда (Бириккен Араб Эмираттары) COP28 Климаттын өзгөрүшү боюнча 28-конференциянын алкагында өттү.
Алымкадыр Бейшеналиев өз сөзүндө төмөнкүлөргө токтолду:
«Кыргызстандын жарандарынын дени сак айлана-чөйрөгө жана бакубат жашоого болгон укуктарын коргоо мен үчүн чоң сыймык. Мен ДССУну, Климат Конвенциясынын Катчылыгын жана Бириккен Араб Эмираттарын бул күндү ден соолукка арнаганы жана климаттын өзгөрүшүнүн адамдын ден соолугуна тийгизген таасирин баса белгилегени үчүн баалайм. Кыргызстан Климат жана ден соолук боюнча COP28 Декларациясын толугу менен колдоп, бул маселенин олуттуулугун баса белгилейт.
Климаттын өзгөрүшү дүйнөлүк ден соолукка коркунуч туудурат жана Борбордук Азияда жайгашкан тоолуу өлкөбүз континенттик, кургак климатка байланыштуу күчөгөн аялуу абалга дуушар болууда. Температуранын жогорулашы, жаан-чачындын азайышы жана гидрологиялык режимдин бузулушу суу менен камсыздоо булактарынын кыскарышына жана суунун сапатынын төмөндөшүнө алып келет. Демек, жугуштуу оорулардын көбөйүү коркунучу, өзгөчө өлкөнүн ичүүчү таза сууга жетүү мүмкүнчүлүгү чектелген аймактарында жогорулайт. Жүрөк-кан тамыр жана дем алуу органдарынын ооруларынын таралышы кооптонууну жаратат, бул өтө ысык жана абанын көмүр жана отундан булганышы менен күчөп баратат. Климаттын өзгөрүүсү менен шартталган өзгөчө табигый кырсыктар жугуштуу оорулардын жайылышын күчөтүп, биздин саламаттык сактоо инфраструктурасына жана калктын саламаттыгына оорчулук келтирүүдө.
Калктын эң аялуу катмары – аялдар, балдар, ден соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү адамдар, улгайган адамдар, мигранттар, айыл жана бийик тоолуу калк – климаттын өзгөрүүсүнүн пропорционалдуу эмес жүгүн көтөрүп, алардын кыйынчылыктарын күчөтүүдө. Муну түшүнүү менен Кыргызстан өзүнүн климаттык стратегияларында, улуттук адаптация пландарында жана «Дени сак адам, бакубат эл» программасында ден соолукту биринчи орунга коюуда. Бирок климаттын өзгөрүүсүнүн аялуулугун баалоого ылайык, Кыргызстандын саламаттык сактоо системасы 2030-жылга карата олуттуу көйгөйлөргө туш болуусу мүмкүн, андыктан азыр тез арада чечүү зарылдыгы бар маселелер, булар:
• Адаптация механизмдерин күчөтүү жана санариптик интеграцияланган тобокелдиктерди баалоо системасы аркылуу климатка байланыштуу өзгөчө кырдаалдар менен күрөшүүгө жөндөмдүү саламаттык сактоо системасын түзүү. Эл аралык колдоо жана тажрыйба алмашуу маанилүү.
• Саламаттык сактоо мекемелерин инновациялык технологияларды киргизүү аркылуу климаттын өзгөрүшүнө байланыштуу өзгөчө кырдаалдарды натыйжалуу башкарууга даярдоо. Үзгүлтүксүз электр энергиясы жана суу менен камсыз кылуу абдан маанилүү.
• Өзгөчө тоолуу аймактарда медициналык тез жардам кызматтарын модернизациялоо тез арада чечүү жолдорун, кошумча каржылоону жана инвестицияны талап кылат.
Биз чечкиндүү аракеттер адамдардын ден соолугун коргоо жана биздин өлкөлөрдөгү саламаттык сактоо системасын чыңдоо үчүн маанилүү экенин түшүнөбүз. Климаттын өзгөрүшү сөзсүз болот. Иш-аракет азыр маанилүү. Колдоо, чыңдоо, ийгиликтүү тажрыйба алмашуу боюнча иш-аракеттер, биздин күч-аракеттерибизди бириктирүү жана биздин замандаштарыбыздын ден соолугун сактоо менен өлкөлөрүбүзгө келечек тартуулоо маанилүү!”
Пикир
Оставить комментарий